Pogorszenie słuchu jest naturalną konsekwencją procesu starzenia się. W Polsce co czwarta osoba powyżej 65. roku życia ma niedosłuch. Pogorszenie słuchu odbiera seniorom nie tylko radość z życia, ale też możliwość samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie.
Wg Światowej Organizacji Zdrowia na świecie nawet co 3. osoba po 65. roku życia cierpi na ubytek słuchu w stopniu odpowiadającym niepełnosprawności słuchowej.* Jako społeczeństwo starzejemy się, seniorów jest wśród nas coraz więcej (według raportu Komisji Europejskiej w 2060 r. niemal co trzeci obywatel liczącej 517 mln mieszkańców UE będzie miał powyżej 65 lat). * – Mowa o ubytku słuchu na poziomie większym niż 40dB w lepszym uchu. |
Należy spodziewać się, że problem słuchu będzie dotyczył coraz większej grupy społecznej.
Konsekwencje ubytku słuchu w dojrzałym wieku
Dobry słuch jest niezbędny, by porozumiewać się z innymi ludźmi. Zatem od tego, jak słyszymy, zależy jakość naszych relacji z ludźmi, efektywność kontaktów w życiu społecznym, np. w pracy, w sytuacjach korzystania z różnych usług, podczas zakupów bądź załatwiania spraw urzędowych.
Pogorszenie słuchu ogranicza zatem samodzielność. Im większy niedosłuch, tym trudniej uzyskać potrzebne informacje w urzędzie czy punkcie obsługi, trudniej porozmawiać z rejestratorką w przychodni zdrowia.
Ubytek słuchu wpływa na aktywność, zainteresowania, pasje. Słabosłyszący seniorzy rezygnują z aktywności, które wcześniej wypełniały im codzienność (kino, teatr, spotkania towarzyskie, rodzinne, pasje) lub też nie są w stanie w pełni w nich uczestniczyć (np. nabożeństwa w kościele).
Słabszy słuch to także gorsze kontakty z bliskimi – mniej przyjemności z pogawędek z rodziną czy sąsiadami, które są źródłem dobrego samopoczucia, poczucia przynależności do grupy i bezpieczeństwa.
Kłopoty ze słuchem to również większe ryzyko utraty pracy. Wiek emerytalny wydłużył się, a to oznacza, że musimy dłużej rywalizować z młodszymi, bardziej sprawnymi o pracę. Ubytek słuchu może przełożyć się na utratę pracy i pogorszenie sytuacji materialnej.
Wszystko to może prowadzić do izolacji społecznej słabosłyszącego seniora i pogorszenia jego stanu psychicznego, a nawet depresji. Niestety, problem ten bardzo często jest niedostrzegany – zarówno przez samych seniorów, jak i ich rodziny.
Jak zapobiec przykrym konsekwencjom ubytku słuchu?
Kiedy z wiekiem pogarsza się wzrok, bez oporów udajemy się do okulisty. O słuch – nie wiedzieć czemu – już tak nie dbamy. Tymczasem, choć ubytek słuchu związany z wiekiem jest czymś naturalnym i nieodwracalnym, nie należy go ignorować. Naukowcy podkreślają, że gorsza kondycja słuchowa nierzadko idzie w parze z pogorszeniem się kondycji umysłowej i zdolnością zapamiętywania (demencją).
Można i trzeba sobie pomóc – należy zacząć od profesjonalnego badania słuchu. A jeśli senior nie jest świadomy problemu lub nie chce stawić mu czoła, do badania słuchu powinni zachęcić go najbliżsi.
Co to jest „głuchota starcza”?
Niedosłuch będący konsekwencją starzenia się określany jest głuchotą starczą (presbyacusis). Jej objawem jest stopniowe, postępujące, obustronne, odbiorcze upośledzenie słuchu w obu uszach, będące skutkiem uszkodzenia komórek słuchowych w uchu wewnętrznym. Senior na początku zaczyna źle słyszeć wysokie tony, takie jak gwizdek czajnika czy dzwonek telefonu. Z czasem coraz bardziej pogłębiają się kłopoty z rozumieniem mowy.
Słuch związany z procesem starzenia się pogarsza się stopniowo, dlatego osoba nim dotknięta często nie zdaje sobie sprawy z tego, że niedosłyszy. Najczęściej to otoczenie zwraca uwagę na istnienie problemu. Świat dźwięków w podeszłym wieku cichnie powoli, dlatego senior często sądzi, że jego słuch się nie zmienił, tylko inni niewyraźnie mówią.
Osoba z niedosłuchem mówi, że słyszy, ale nie rozumie. Ma kłopot z identyfikacją słów i rozumieniem mowy. Kiedy problemy komunikacyjne pogłębiają się i przeszkadzają w codziennym funkcjonowaniu słuchu, należy wybrać się na badanie, by sprawdzić przyczyny niedosłuchu i zapobiec jego pogłębianiu się i być może podjąć decyzję o zakupie protez słuchowych.
Badanie słuchu jest wskazane, jeśli senior:
- Często prosi o powtórzenie tego, co zostało powiedziane
- Zwiększa głośność telewizora lub radia
- Gubi wątek rozmowy w grupie
- Skarży się na szumy uszne
- Nie słyszy dźwięków o wysokich częstotliwościach (dzwonków, gwizdów, szelestów)
- Nie słyszy szeptów
- Nie rozumie rozmów telefonicznych
- Gorzej rozumie kobiety o wysokim głosie niż mężczyzn
- Mówisz głośniej, niż to jest konieczne
Warto wybrać się do lekarza pierwszego kontaktu, by wykluczył inne niż podeszły wiek przyczyny niedosłuchu i ewentualnie skierował na dodatkowe badania. Ubytku słuchu związanego z wiekiem nie da się cofnąć, natomiast dużą pomocą mogą okazać się aparaty słuchowe, które znacznie poprawią rozumienie mowy.